درمانهای هدفمند سرطان دهانه رحم
آزمایشهای بالینی و مولکولی برای سرطان دهانه رحم
۱. غربالگری و تشخیص
- آزمایش پاپ اسمیر (Pap Smear) :
سلولهای پیشسرطانی یا سرطانی در دهانه رحم را شناسایی میکند. این آزمایش بهطور منظم برای افراد ۲۱ تا ۶۵ سال توصیه میشود. - آزمایش DNA اچپیوی (HPV DNA Test) :
سویههای پرخطر اچپیوی (مانند 16و ۱۸ HPV) مرتبط با سرطان دهانه رحم را تشخیص میدهد. معمولاً همراه با پاپ اسمیر انجام میشود.
۲. روشهای تشخیصی
- کولپوسکوپی (Colposcopy) :
بررسی دهانه رحم با بزرگنمایی برای شناسایی نواحی غیرطبیعی و نمونهبرداری. - بیوپسی مخروطی (LEEP) یا نمونهبرداری سرویکس :
تحلیل نمونه بافت برای تأیید سرطان و تعیین مرحله/گرید آن.
۳. آزمایشهای مولکولی و بیومارکرها
- رنگآمیزی دوگانه p16/Ki-67 :
افزایش بیان پروتئین p16 (مرتبط با سرطان) را برای بهبود دقت تشخیصی شناسایی میکند. - ژنوتایپینگ اچپیوی (HPV Genotyping) :
سویههای خاص پرخطر اچپیوی را برای راهنمایی نظارت دقیقتر تشخیص میدهد. - آزمایش PD-L1 :
بیان پروتئین PD-L1 را بررسی میکند تا واجد شرایط بودن برای ایمنیدرمانی مشخص شود. - توالییابی نسل جدید (NGS) :
DNA تومور را برای جهشها (مانند PIK3CA یا EGFR) تحلیل میکند تا درمانهای هدفمند را راهنمایی کند.
۴. تصویربرداری و مرحلهبندی
- امآرآی/سیتیاسکن/پت-سیتی (MRI/CT/PET-CT) :
اندازه تومور، گسترش آن و متاستاز را ارزیابی میکند.
درمانهای هدفمند برای افراد پرخطر
۱. داروهای ضد رگزایی (Anti-Angiogenic)
- بواکیزوماب-آواستین Bevacizumab)) :
با مسدود کردن VEGF، خونرسانی به تومور را قطع میکند. در موارد پیشرفته/عودکننده استفاده میشود.
۲. بازدارندههای نقاط وارسی ایمنی (Immune Checkpoint Inhibitors)
- پمبرولیزوماب –کیترودا Pembrolizumab)) :
مسیر PD-1/PD-L1 را هدف قرار میدهد؛ برای سرطانهای پیشرفته دهانه رحم با PD-L1 مثبت تأیید شده است.
۳. بازدارندههای PARP
- اولاپاریب/نیراپاریب (Olaparib/Niraparib) :
ممکن است برای افراد دارای جهشهای ژنی مرتبط با ترمیم نوترکیبی همولوگ (HRR) مفید باشد (در مرحله کارآزمایی بالینی).
۴. واکسنهای درمانی
- گارداسیل/سرواریکس (Gardasil/Cervarix) :
از عفونت اچپیوی پیشگیری میکنند و ممکن است در درمان مراحل اولیه مفید باشند. - واکسن AXAL (ADXS11-001) :
واکسن آزمایشی که پروتئین E7 اچپیوی را هدف قرار میدهد.
۵. بازدارندههای EGFR
- ستوکسیماب (Cetuximab) :
سیگنالدهی EGFR را مسدود میکند؛ در ترکیب با شیمیدرمانی/پرتودرمانی در حال بررسی است.
۶. بازدارندههای مسیرPI3K/AKT/mTOR :
- آلپلیسیب Alpelisib (بازدارندهPI3K) :
برای تومورهای دارای جهش (PIK3CA ) در فاز کارآزمایی بالینی.
ملاحظات کلیدی
- پزشکی شخصیسازیشده: آزمایشهای بیومارکر(مانند PD-L1) و وضعیت اچپیوی به انتخاب درمان مناسب کمک میکنند.
- کارآزماییهای بالینی: بیماران پرخطر را به مشارکت در مطالعات درمانهای نوین (مانند CAR-T یا داروهای کونژوگه آنتیبادی-دارو ) تشویق میکند.
- رویکردهای ترکیبی: درمانهای هدفمند اغلب در ترکیب با شیمیدرمانی، پرتودرمانی یا ایمنیدرمانی مؤثرترند.
تذکر مهم: با انکولوژیست خود مشورت کنید تا درمانها با مشخصات فردی و زیستشناسی تومور هماهنگ شوند.
این محتوا برای بیماران و مراقبان آنها طراحی شده و تعادل بین دقت علمی و سادگی را رعایت میکند.