روش های درمان

درمان سرطان تخمدان | گزینه‌های جراحی، شیمی‌درمانی و درمان‌های هدفمند

درمان سرطان تخمدان بر اساس نوع تومور، مرحله بیماری، وضعیت سلامت کلی بیمار و ترجیحات فردی تعیین می‌شود. یک تیم تخصصی شامل انکولوژیست زنان، جراح انکولوژیست، رادیوانکولوژیست و پاتولوژیست برنامه درمانی جامعی را طراحی می‌کنند که معمولاً ترکیبی از روش‌های زیر است:

🔪 ۱. جراحی (پایه اصلی درمان)

هدف: تشخیص دقیق مرحله، برداشتن حداکثر تومور و نمونه‌برداری
انواع جراحی:
- سالپینگو-اووفورکتومی (Salpingo-Oophorectomy) : برداشتن تخمدان(ها) و لوله‌های فالوپ (یک‌طرفه یا دوطرفه)
- هیسترکتومی (Hysterectomy) : برداشتن رحم (با یا بدون گردن رحم)
- اومنتکتومی (Omentectomy) : برداشتن چادرینه صفاق (Omentum) – بافت چربی که سرطان به آن تمایل گسترش دارد.
- لنفادنکتومی (Lymphadenectomy) : برداشتن غدد لنفاوی لگنی و پاراآئورتیک برای بررسی گسترش
- جراحی سیتوریداکتیو/دبریدینگ (Cytoreductive/Debulking Surgery):
  - هدف: برداشتن حداکثر حجم تومور در مراحل پیشرفته (III/IV)
  - ممکن است شامل: برداشتن بخش‌هایی از روده، مثانه، صفاق یا سایر اندام‌های درگیر باشد.
  - زمان انجام: قبل یا بعد از شیمی‌درمانی (بسته به شرایط بیمار)

💉 ۲. شیمی‌درمانی

کاربرد:
- پس از جراحی(ادجوانت /Adjuvant برای از بین بردن سلول‌های باقیمانده)
- قبل از جراحی(نئوادجوانت/Neoadjuvant) برای کوچک‌کردن تومور و امکان‌پذیر کردن جراحی)
- درمان اصلی در سرطان‌های پیشرفته یا عود کرده.
روش تجویز:
- تزریق وریدی (IV) : رایج‌ترین روش
- داخل صفاقی (Intraperitoneal/IP):تزریق مستقیم دارو به حفره شکم (در موارد خاص)
- شیمی‌درمانی داخل صفاقی هیپرترمیک (HIPEC):
  تزریق داروی گرم‌شده مستقیماً به حفره شکمدر حین جراحی (برای برخی بیماران منتخب)
رژیم‌های رایج: ترکیب پلاتین (کربوپلاتین/سیس‌پلاتین) و تاکسان (پاکلی تاکسل)

🎯 ۳. درمان‌های هدفمند (Targeted Therapy)

مکانیسم: هدف‌گیری اختصاصی مسیرهای رشد و بقای سلول سرطانی
انواع اصلی:
- مهارکننده‌های PARP (PARP Inhibitors) :
  - داروهایی ماننداولاپاریب (Olaparib)، نیراپاریب (Niraparib)، روکاپاریب (Rucaparib) .
  - کاربرد اصلی: نگه‌دارنده (Maintenance) پس از شیمی‌درمانی در بیماران با جهش BRCA یا پاسخ خوب به پلاتین.
  - مکانیسم: مهار ترمیم DNA در سلول‌های سرطانی
- داروهای ضد رگزایی (Anti-Angiogenesis) :
  - بواکیزوماب (Bevacizumab) : مهارکننده VEGF (عامل رشد عروق)
  - کاربرد: همراه با شیمی‌درمانی در مراحل پیشرفته یا عود کرده

☢️ ۴. پرتودرمانی

کاربرد: کمتر رایج نسبت به سایر سرطان‌ها، اما ممکن است در موارد زیر استفاده شود:
- درمان موضعی متاستازهای دردناک (مثل استخوان یا مغز)
- کنترل خونریزی یا درد در تومورهای پیشرفت.
- برخی انواع نادر (مثل تومورهای سلول زایا)

⚖️ ۵. درمان هورمونی

کاربرد: عمدتاً برای تومورهای استرومایی طناب جنسی (مثل تومورهای گرانولوزا) یا موارد پیشرفته با گیرنده هورمونی مثبت.
داروها: مهارکننده‌های آروماتاز (مثل لتروزول)، آگونیست‌های GnRH، تاموکسیف.

🛡️ ۶. ایمونوتراپی

وضعیت: نقش آن در سرطان تخمدان در مرحله تحقیقاتی است و عمدتاً در کارآزمایی‌های بالینی استفاده می‌شود.
داروها: مهارکننده‌های وارسی ایمنی (مثل پمبرولیزوماب) – معمولاً برای تومورهای با تخریب عدم تطابق DNA (dMMR/MSI-H)

نکات کلیدی برای بیماران:

✅ تشخیص مولکولی تومور (مانند تست BRCA، MSI، TMB) نقش حیاتی در انتخاب درمان هدفمند دارد.
✅ درمان تیمی: تصمیم‌گیری باید توسط تیم چندتخصصی انجام شود.
✅ مدیریت عوارض: تمام درمان‌ها می‌توانند عوارضی داشته باشند که با مراقبت‌های حمایتی قابل کنترل است.
✅ کارآزمایی‌های بالینی: ممکن است گزینه‌های نویدبخشی برای برخی بیماران باشند.