آمار سرطان تخمدان در ایران و جهان | نگاهی به ابعاد یک چالش سلامت

سرطان تخمدان، با وجود شیوع نسبتاً کمتر از برخی سرطان‌های دیگر زنان (مانند سرطان پستان)، به دلیل تشخیص دیرهنگام و مرگ‌ومیر بالا، یکی از چالش‌برانگیزترین سرطان‌های زنان در سراسر جهان و ایران است. در اینجا به مهم‌ترین آمارها اشاره می‌کنیم:

آمار جهانی سرطان تخمدان بر اساس آخرین داده‌هایGLOBOCAN 2022 : 

1. شیوع و بروز جدید:

   • سرطان تخمدانهشتمین سرطان شایع در میان زنان جهان است.
   • در سال 2022، حدود314,000 مورد جدید سرطان تخمدان در سراسر جهان تشخیص داده شد.
   • نرخ بروز استاندارد شده سنی (ASR) : 6 مورد به ازای هر 100,000 زن در سال.

2. مرگ و میر:

   • سرطان تخمدانهشتمین علت مرگ ناشی از سرطان در زنان جهان است.
   • در سال 2022، حدود207,000 مرگ ناشی از سرطان تخمدان رخ داد.
   • نرخ مرگ و میر استاندارد شده سنی (ASR) : 0 مورد به ازای هر 100,000 زن در سال.
   • نسبت مرگ به بروز (M/I Ratio) : حدود 66% .  این نسبت بالا نشان‌دهنده پیش آگهی نسبتاً ضعیف این سرطان به دلیل تشخیص در مراحل پیشرفته است.

3. توزیع جغرافیایی:

   • بیشترینبروز در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی، شمال اروپا و آمریکای شمالی مشاهده می‌شود.
   • بیشترینمرگ و میر در کشورهای اروپای شرقی و مرکزی و اروپای غربی رخ می‌دهد.
   • کشورهای با شاخص توسعه انسانی (HDI) بالا و بسیار بالا، نرخ بروز بالاتری دارند (احتمالاً به دلیل عوامل خطر مرتبط با سبک زندگی و همچنین سیستم‌های ثبت و گزارش‌دهی قوی‌تر). با این حال، کشورهای با HDI پایین و متوسط،نسبت مرگ به بروز بسیار بالاتری را تجربه می‌کنند (به دلیل محدودیت‌های دسترسی به تشخیص زودهنگام و درمان‌های مؤثر).

آمار سرطان تخمدان در ایران (بر اساس مطالعات و گزارشات معتبر داخلی):

1. شیوع و بروز جدید:

   • سرطان تخمدان معمولاً در ردههفتمین تا دهمین سرطان شایع در میان زنان ایرانی قرار دارد.
   • بر اساس آخرین گزارش‌های جامع (مانند داده‌های برنامه ملی ثبت سرطان ایران):
     • نرخ بروز استاندارد شده سنی (ASR) : حدود 1  تا 6.1 مورد به ازای هر 100,000 زن در سال (داده‌های مربوط به سال‌های اخیر مانند 2016-2018).
     • تعداد موارد جدید سالانه: تخمین‌ها متفاوت است، اما در سال‌های اخیر به بیش از 1000 مورد در سال رسیده است. برخی گزارشات عدد نزدیک به 1500 مورد در سال را نیز ذکر می‌کنند.
   • روند بروز در ایران در دهه‌های اخیررو به افزایش بوده است (عوامل احتمالی: تغییر سبک زندگی، افزایش امید به زندگی، بهبود سیستم‌های ثبت).

2. مرگ و میر:

   • سرطان تخمدان یکی ازعلل اصلی مرگ ناشی از سرطان در زنان ایرانی است.
   • نرخ مرگ و میر استاندارد شده سنی (ASR) : حدود 0  تا 3.5 مورد به ازای هر 100,000 زن در سال.
   • نسبت مرگ به بروز (M/I Ratio) : در ایران این نسبت بالا و معمولاً بیشتر از 50% تخمین زده می‌شود، که باز هم نشان‌دهنده چالش تشخیص دیرهنگام است.

3. ویژگی‌های مهم در ایران:

   • سن پایین‌تر: برخی مطالعات نشان می‌دهند زنان ایرانی ممکن است نسبت به میانگین جهانی، در سنین کمی پایین‌تر (حدود 5-10 سال) به سرطان تخمدان مبتلا شوند. میانگین سنی تشخیص اغلب در دهه‌های 5 و 6 زندگی   ( 40 تا 60 سالگی) گزارش می‌شود.
   • تشخیص در مراحل پیشرفته: متأسفانه، بخش قابل توجهی از بیماران ایرانی (تا 70% در برخی گزارشات) در مرحله III یا IV بیماری تشخیص داده می‌شوند که درمان را دشوارتر و پیش‌آگهی را ضعیف‌تر می‌کند.
   • تفاوت‌های استانی: میزان بروز و مرگ و میر در استان‌های مختلف ایران یکسان نیست و می‌تواند تحت تأثیر عوامل محیطی، قومیت و دسترسی به خدمات سلامت باشد.

جمع‌بندی و نکات کلیدی:

• سرطان تخمدان در سطح جهانی و ملی، با وجود بروز متوسط،مرگ‌ومیر بالایی دارد که عمدتاً ناشی از تشخیص در مراحل پیشرفته بیماری است.
• ایران نیز از این قاعده مستثنی نیست. روند بروز این سرطان در کشور ما رو به افزایش بوده و چالش اصلی، تشخیص دیرهنگام و در نتیجه نسبت مرگ به بروز بالا است.
• سن ابتلا در زنان ایرانیممکن است نسبت به میانگین جهانی کمی پایین‌تر باشد، که اهمیت توجه به علائم را در سنین میانسالی افزایش می‌دهد.
• بهبوددسترسی به خدمات تشخیصی (معاینه لگنی منظم، سونوگرافی ترانس واژینال در صورت لزوم)، افزایش آگاهی عمومی از علائم غیراختصاصی   (نفخ، درد لگن، سیری زودرس، تکرر ادرار) و توسعه سیستم‌های غربالگری هدفمند برای افراد پرخطر (مانند جهش‌های ژن BRCA) از راهکارهای کلیدی برای کاهش بار این بیماری در ایران است.