درمانهای هدفمند سرطان رحم
بخش اول: آزمایشهای بالینی و مولکولی برای سرطان رحم
تشخیص دقیق و پروفایلینگ مولکولی برای درمان شخصی‌سازی شده سرطان رحم ضروری است. آزمایشهای رایج عبارتند از:
۱. تصویربرداری تشخیصی
- سونوگرافی ترانس واژینال: ضخامت آندومتر را ارزیابی کرده و ناهنجاری‌ها را شناسایی می‌کند.
- سیتی‌اسکن/ام‌آرآی: اندازه تومور، گسترش آن و درگیری غدد لنفاوی را بررسی می‌کند.
- پت اسکن: سرطان متاستاتیک را در موارد پیشرفته شناسایی می‌کند.
۲. روشهای بیوپسی
- بیوپسی آندومتر: نمونه‌برداری کم‌تهاجمی از پوشش رحم.
- کورتاژ (D&C) : در صورت عدم قطعیت نتایج بیوپسی، بافت برای تحلیل بیشتر برداشته می‌شود.
۳. ارزیابی هیستوپاتولوژیک
- بررسی میکروسکوپی بافت برای تعیین نوع سرطان (مثلاً آندومتریوئید، سروز) و درجه (تهاجمی بودن) ضروری بنظر می‌رسد.
۴. آزمایشهای مولکولی و ژنتیکی
- آزمایش سندرم لینچ : جهش در ژنهای MLH1, MSH2, MSH6 یا PMS2 را بررسی می‌کند (مرتبط با خطر ورارثتی بودن سرطان).
- پروفایلینگ مولکولی:
- MMR (وضعیت ترمیم ناهماهنگی DNA) : نقص در پروتئینهای ترمیم DNA را شناسایی می‌کند (مثلاً MSI-H).
- تحلیل جهش POLE : تومورهای با جهش بسیار بالا و پیش‌آگهی بهتر را تشخیص می‌دهد.
- آزمایش نشانگرهای زیستی:
- گیرنده‌های ER/PR : وضعیت گیرنده‌های هورمونی برای هدایت درمان هورمونی را نشان می‌دهد.
- افزایش بیان HER2 : این افزایش بیان نادر در سرطان رحم است، اما وجود آن می‌تواند بر مسیر درمان تأثیر بگذارد.
- توالی‌یابی نسل جدید (NGS) : جهش‌هایی مانند PIK3CA یا PTEN را برای واجد شرایط بودن درمان هدفمند شناسایی می‌کند.
بخش دوم: درمانهای هدفمند برای افراد در معرض خطر بالای سرطان رحم
درمانهای هدفمند برای تومورهای پیشرفته، عودکننده یا تهاجمی، بر نقاط ضعف مولکولی تمرکز دارند:
۱. مهارکننده‌های mTOR
- داروها: اورولیموس (Everolimus)
- کاربرد: مسیر mTOR را مسدود می‌کند (رایج در سرطان آندومتریوئید). اغلب با هورمون‌درمانی ترکیب می‌شود.
۲. درمان بر علیه رگ‌زایی
- دارو: بواسیزوماب (Bevacizumab) آنتی‌بادی ضد (VEGF) است.
- کاربرد: خون‌رسانی به تومورهای عودکننده/متاستاتیک را محدود می‌کند.
۳. مهارکننده‌های PARP
- داروها: اولاپاریب (Olaparib)، نیراپاریب (Niraparib)
- کاربرد: برای تومورهای دارای جهش BRCA یا نقص در ترمیم همولوگ (HRD).
۴. ایمونوتراپی
- داروها: پمبرولیزوماب (Pembrolizumab)، دوستارلیماب (Dostarlimab)
- کاربرد: برای تومورهای MSI-H/dMMR که به مهارکننده‌های PD-1 پاسخ خوبی می‌دهند.
۵. مهارکننده‌های مسیر PI3K/AKT/mTOR
- داروها: آلپلیسیب (Alpelisib) مهارکننده (PI3K)
- کاربرد: تومورهای دارای جهش PIK3CA را هدف قرار می‌دهد.
۶. هورمون‌درمانی
- داروها: پروژستین‌ها، مهارکننده‌های آروماتاز
- کاربرد: برای تومورهای مثبت از نظر ER/PR رشد سرطان در مراحل اولیه یا عودکننده را کند می‌کند.
۷. کارآزمایی‌های بالینی
- شرکت در مطالعاتی که درمانهای جدید مثلاً داروهای هدفمند HER2 یا آنتی‌بادی-داروهای کونژوگه را آزمایش می‌کنند، توصیه می‌شود.
۸. مشاوره ژنتیک و پیشگیری
- برای افراد پرخطر: ناقلان سندرم لینچ ممکن است هیسترکتومی پیشگیرانه را در نظر بگیرند. غربالگری منظم (مثلاً بیوپسی سالانه) برای تشخیص زودهنگام ضروری است.
نکته کلیدی
آزمایشهای مولکولی انتخاب درمان را هدایت کرده و مراقبت شخصی‌سازی شده را ممکن می‌سازند. بیماران باید نتایج آزمایشها و گزینه‌ها را با تیم انکولوژی خود بررسی کنند تا درمان با پروفایل ژنتیکی سرطان‌شان هماهنگ شود.
توجه: این اطلاعات جایگزین مشاوره پزشکی نیستند. برای توصیه‌های شخصی‌سازی شده با پزشک خود مشورت کنید.